جراحی لثه یکی از روشهای مهم درمانی در دندانپزشکی است که با هدف درمان بیماریهای جدی لثه، بازسازی بافتهای آسیبدیده، و فراهمسازی شرایط مناسب برای درمانهای پیچیدهتر مثل ایمپلنت دندان انجام میشود. هنگامی که التهاب، عفونت و تحلیل لثه از حدی فراتر رود و نتوان با روشهای سادهتر مثل جرمگیری یا کورتاژ به بهبودی دست یافت، جراحی لثه لازم میشود تا بافتهای آسیبدیده ترمیم شده و سلامت کلی دهان حفظ شود.
برای دریافت راهنمای عملی و تخصصی در این زمینه، میتوانید به بهترین کلینیک دندانپزشکی لاهیجان یعنی کلینیک دکتر مهاجرفر مراجعه کنید تا مشاورهای جامع و متناسب با شرایط خود داشته باشید.
جراحی لثه چیست و چه زمانی ضرورت پیدا میکند؟
جراحی لثه به مجموعهای از روشهای جراحی گفته میشود که برای درمان بیماریهای لثه، حذف بافتهای عفونی، بازسازی ساختار لثه و بهبود شرایط دهان و دندان انجام میشود. زمانی که بیماریهای لثه مانند پریودنتیت (التهاب پیشرفته لثه) به مراحل پیشرفته برسد و درمانهای محافظهکارانه نتیجهبخش نباشد، نیاز به جراحی پیدایش مییابد. هدف این جراحیها معمولا از بین بردن عفونتها، کاهش پاکتهای پریودنتال و بازسازی بافتهاست تا از تخریب استخوان و از دست رفتن دندان جلوگیری شود.
بیماریهای لثه زمانی خطرناک میشوند که باکتریها و پلاکهای میکروبی به عمق بافت نفوذ کنند و باعث تحلیل استخوان و لثه گردند، چیزی که نهتنها سلامت دهان را تهدید میکند، بلکه میتواند در نهایت منجر به از دست رفتن دندان، التهاب سیستمیک و حتی مشکلات سلامت عمومی شود. در چنین شرایطی، جراحی لثه نقش توانمندی در کنترل بیماری و بازگرداندن سلامت بافتهای اطراف دندان ایفا میکند.
انواع جراحی لثه؛ روشها و کاربردها
در عمل جراحی لثه، بسته به شدت بیماری، اهداف درمانی و ساختار دهان بیمار، چند روش مختلف وجود دارد که هرکدام با اهداف خاصی طراحی شدهاند:
1. جراحی فلپ لثه (Flap Surgery)
یکی از رایجترین روشها در جراحی لثه، جراحی فلپ لثه است. این روش زمانی انجام میشود که پاکتهای پریودنتال عمیق ایجاد شده و نیاز به دسترسی به ریشه دندان و استخوان زیرین وجود داشته باشد. در این روش، بافت لثه بلند میشود، باکتریها و تارتار برداشته میشوند و فضای اطراف دندان تمیز میشود و سپس لثه به جای خود بازگردانده میشود.
این تکنیک دقیق به کاهش التهاب و پاکسازی عمیق بافتهای آلوده کمک میکند و در مواردی که بیماری لثه پیشرفت کرده باشد، میتواند بسیار مؤثر باشد.
- جراحی افزایش طول تاج دندان
این نوع جراحی بیشتر به دلایل زیبایی انجام میشود، ولی در زمینه درمان نیز کاربرد دارد. در این روش، بخش اضافی بافت لثه که تاج دندان را میپوشاند برداشته میشود تا دندان بلندتر و قابلمشاهدهتر شود. این موضوع علاوه بر زیبایی، در صورتی که بیمار نیاز به روکش یا ترمیمهای دیگر داشته باشد، شرایط بهتری برای قرارگیری ترمیمها فراهم میکند.
3. جراحی پیوند لثه
در مواردی که تحلیل لثه شدید باشد و بافت کافی برای حمایت از ریشه دندان وجود نداشته باشد، روش پیوند لثه انجام میشود. در این روش، بافت سالم (مانند بافت برداشتهشده از سقف دهان) به ناحیهای که لثه تحلیل رفته پیوند زده میشود تا خط لثه تقویت شود و پوشش مناسبی برای ریشه دندان ایجاد شود. .
- جراحی بازسازی هدایتشده بافت (GTR)
در این تکنیک، پس از حذف باکتریها و بافت آلوده، موادی مانند پودر استخوان یا غشاهای مخصوص بین استخوان و لثه قرار میدهند تا بافتها بهصورت هدایتشده بازسازی شوند. این روش به ویژه در مناطقی که تحلیل استخوان وجود دارد مفید است و میتواند به موفقیت درمانهایی مانند ایمپلنت کمک کند.
مراحل انجام جراحی لثه؛ از آمادهسازی تا بهبودی
عمل جراحی لثه معمولا شامل چند مرحله مشخص است که به شرح زیر انجام میشود:
- آمادهسازی و تشخیص: در ابتدا دندانپزشک یا پریودنتیست وضعیت لثه و استخوان را بررسی میکند، عکسبرداریهای لازم انجام میشود، و تشخیص داده میشود کدام روش جراحی مناسب است. این مرحله برای تدوین برنامه درمانی دقیق و تعیین انتظارات بیمار ضروری است.
- بیهوشی یا بیحسی: بسته به نوع جراحی و میزان وسیع بودن آن، جراحی لثه ممکن است تحت بیحسی موضعی یا در موارد خاص بیهوشی انجام شود تا حین عمل هیچ دردی احساس نشود.
- برش و دسترسی به بافت: در این مرحله، جراح لثه با برشهای دقیق به بافت لثه دسترسی پیدا کرده و محلهای آلوده را برای ادامه درمان آماده میکند. این مرحله بسته به نوع عمل میتواند شامل بلند کردن بافت لثه یا حذف بخشی از آن باشد.
- پاکسازی و درمان: با باز شدن لثه، پلاکهای زیر لثه، باکتریها، تارتار و بافتهای آلوده برداشته میشوند. اگر نیاز به بازسازی استخوان باشد، مواد و پروتکلهای بازسازی در همین مرحله اعمال میشوند.
- پیوند و ترمیم: در جراحیهایی مثل پیوند بافت نرم یا GTR، مواد ترمیمی و بافتهای پیوندی در ناحیه مورد نظر قرار میگیرند تا روند بازسازی مناسب شروع شود.
- بخیه و پایان عمل: در پایان، لثه به جای خود بازگردانده شده و با بخیههای مخصوص و ظریف فیکس میشود تا فرآیند ترمیم آغاز گردد.
نقش جراحی لثه در ایمپلنت دندان چیست و چرا اهمیت دارد؟
یکی از مهمترین ارتباطها در دندانپزشکی بین سلامت بافت لثه و موفقیت درمان ایمپلنت دندان است. ایمپلنت دندان تنها با کاشت پایه تیتانیومی در استخوان فک کامل نمیشود؛ سلامت اطراف لثه و فیکس شدن آن نقش اساسی در استحکام و دوام ایمپلنت دارد.
اگر لثهها سالم نباشند یا بافت کافی برای حمایت از ایمپلنت وجود نداشته باشد، احتمال شکست ایمپلنت افزایش مییابد، التهاب مزمن لثه ممکن است منجر به تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت شود که یکی از علل اصلی شکست ایمپلنتهای دندانی است. به همین دلیل اغلب پیش از کاشت ایمپلنت، پزشکان اقدام به اصلاح لثه از طریق روشهایی مانند جراحی لثه، پیوند استخوان یا GTR میکنند تا پایهی مناسبی برای ایمپلنت فراهم شود.
مقایسه انواع جراحی لثه
| نوع جراحی لثه | هدف اصلی | کاربرد درمانی | نیازمندی قبل از ایمپلنت |
| فلپ لثه | حذف باکتری، پاکت زدایی | درمان پریودنتال عمیق | شاید لازم باشد |
| افزایش طول تاج | اصلاح خط لثه | زیبایی و آمادهسازی | در موارد خاص |
| پیوند لثه | بازگردانی بافت تحلیلرفته | حمایت از ریشه | اغلب لازم |
| بازسازی هدایتشده | حمایت استخوان و لثه | آمادهسازی ایمپلنت | بسیار مهم |
طبق آمارها، بیماریهای لثه (پریودنتیت) یکی از شایعترین مشکلات دهان و دندان هستند؛ گزارشها نشان میدهند حدود ۴۲٪ بزرگسالان بالای ۳۰ سال در ایالات متحده دچار نوعی از پریودنتیت هستند و درصدی از آنها نیاز به روشهای جراحی دارند تا از تحلیل بیشتر لثه جلوگیری شود.
این آمار اهمیت مراقبت از لثه و نقش آن در حفظ سلامت دهان را بهتر نشان میدهد و همین موضوع لزوم انجام جراحی لثه در موارد مشخص را توجیه میکند.
دوره نقاهت و مراقبتها پس از عمل
دورهی بهبودی پس از جراحی لثه بسته به نوع عمل و شدت بیماری متفاوت است، اما معمولاً شامل چندین هفته مراقبت دقیق و رعایت توصیههای دندانپزشک است:
- استفاده از داروهای مسکن و آنتیبیوتیک طبق نسخه
- پرهیز از مصرف سیگار و الکل
- خوردن غذاهای نرم و خنک در روزهای اول
- استفاده از دهانشویههای آنتیسپتیک
- پرهیز از ورزش سنگین و فشار به ناحیه جراحی
اگر مراقبتهای بعد از جراحی بهدرستی انجام شود، بهبودی بهصورت مرحلهبهمرحله اتفاق افتاده و خطر عفونت یا مشکلات بعدی کاهش مییابد.
جمعبندی
در نهایت، جراحی لثه یک روش درمانی اساسی و حیاتی در دندانپزشکی است که میتواند سلامت لثهها را بازگرداند، روند التهاب و عفونت را متوقف کند، و شرایط ایدهآل را برای درمانهای پیچیدهتر مانند ایمپلنت فراهم نماید. بدون انجام درست جراحی لثه، ایمپلنتهای دندانی نمیتوانند از پایداری و دوام بالایی برخوردار شوند، زیرا سلامت بافت لثه در اطراف ایمپلنت یکی از فاکتورهای کلیدی موفقیت درمان است.
تصور کنید این فرآیند همانند آمادهسازی یک بنیاد برای ساختمان است: تا پایه قوی نشود، سازه نمیتواند ماندگار باشد. بنابراین، نادیده گرفتن جراحی لثه در شرایط لازم میتواند منجر به نتایج نامطلوب و حتی مشکلات جدی در آینده شود. اگر در این مسیر هستید، مراجعه به متخصص و یک کلینیک معتبر مانند کلینیک دندانپزشکی لاهیجان | کلینیک دکتر مهاجرفر میتواند کمک ویژه ای به شما بکند.
2 پاسخ
من لثههام عقب رفته و بعضی دندونهام بلندتر دیده میشن. چند نفر گفتن شاید نیاز به جراحی لثه داشته باشم ولی راستش از اسمش میترسم. جراحی لثه دردناک هست؟
عقبرفتگی لثه در بعضی موارد با درمانهای سادهتر کنترل میشه. اما اگر پیشرفته باشد، جراحی لثه بهترین راه برای حفظ سلامت دندانهاست. این جراحی با بیحسی کامل انجام میشه و درد قابلتوجهی ندارد. تشخیص نهایی فقط بعد از معاینه دقیق امکانپذیره و در صورت نیاز، روش مناسب انتخاب میشه.