جرم‌گیری ایمپلنت دندان موضوعی است که بسیاری از بیماران بعد از کاشت ایمپلنت با آن مواجه می‌شوند و نمی‌دانند آیا این روش درمانی همان مراقبت‌های روتین دندان طبیعی را نیاز دارد یا نه. تصور اشتباه رایجی وجود دارد که چون ایمپلنت‌ها از فلز ساخته شده‌اند، نیازی به جرم‌گیری ندارند؛ اما واقعیت این است که مراقبت صحیح از ایمپلنت، مخصوصاً جرم‌گیری دوره‌ای آن، نقش حیاتی در دوام، سلامت لثه‌ها و عملکرد نهایی این درمان دارد.
در حقیقت، عدم رعایت بهداشت و بی‌توجهی به جرم‌گیری ممکن است منجر به پری ایمپلنتایتیس (التهاب اطراف ایمپلنت) شود که در مواردی حتی باعث شکست کامل درمان خواهد شد. به همین دلیل، در این مقاله با زبان ساده اما علمی، درباره ضرورت جرم‌گیری ایمپلنت، روش‌های اصولی مراقبت بعد از کاشت و تفاوت آن با جرم‌گیری دندان‌های طبیعی صحبت خواهیم کرد.
اگر به‌تازگی ایمپلنت کرده‌اید یا قصد دارید ایمپلنت فک بالا یا پایین انجام دهید، آشنایی با برنامه‌های مراقبتی صحیح می‌تواند از بسیاری از عوارض رایج جلوگیری کند. در این مسیر، انتخاب پزشک باتجربه ایمپلنت فک بالا و پایین [1] مانند دکتر مهاجرفر، یکی از نکات کلیدی برای موفقیت در این درمان به‌شمار می‌رود.
آیا ایمپلنت دندان هم جرم می‌گیرد؟
بله، ایمپلنت دندان [2] نیز مانند دندان طبیعی می‌تواند جرم بگیرد؛ البته نه به این معنا که سطح فلزی آن مانند مینای دندان دچار پوسیدگی شود، اما بافت‌های اطراف ایمپلنت، به‌ویژه لثه، مستعد جذب پلاک باکتریایی هستند. این پلاک‌ها در صورتی که به‌موقع پاکسازی نشوند، تبدیل به جرم سخت می‌شوند و باعث التهاب لثه اطراف ایمپلنت یا بیماری پری‌ایمپلنت می‌شوند؛ وضعیتی خطرناک که ممکن است به از دست دادن ایمپلنت بینجامد.
مطالعات معتبر مانند تحقیق منتشرشده در Journal of Periodontology نشان می‌دهد که بیش از ۴۵٪ افرادی که جرم‌گیری اطراف ایمپلنت را جدی نمی‌گیرند، ظرف ۵ سال دچار عوارض لثه‌ای می‌شوند.
تفاوت جرم‌گیری دندان طبیعی و ایمپلنت؛ چه نکاتی باید رعایت شود؟
در جرم‌گیری دندان طبیعی، هدف حذف جرم از روی مینا و اطراف لثه است. اما در ایمپلنت، توجه اصلی به حفظ سلامت بافت نرم اطراف اباتمنت و تاج ایمپلنت است؛ زیرا این نواحی مستعد التهاب و تحلیل استخوان هستند.
| مورد مقایسه | دندان طبیعی | ایمپلنت دندان |
| جنس سطح | مینای دندان (کلسیم‌دار) | تیتانیوم یا زیرکونیا |
| حساسیت به فشار جرم‌گیری | مقاوم‌تر | آسیب‌پذیر در مقابل ابزار فلزی خشن |
| ابزار جرم‌گیری | اسکالرهای دستی یا اولتراسونیک | ابزارهای پلاستیکی یا تیتانیومی ویژه ایمپلنت |
| محل‌های جرم‌پذیر | روی مینا و زیر لثه | اطراف خط لثه و زیر لثه ایمپلنت |
| خطر پریودنتیت | بله | به شکل پری‌ایمپلنتایتیس |
خطرات عدم جرم‌گیری منظم ایمپلنت‌ها
اگر جرم‌گیری ایمپلنت به‌صورت منظم انجام نشود، پلاک‌های باکتریایی و ذرات غذایی به مرور زمان در اطراف ایمپلنت انباشته می‌شوند. این موضوع منجر به التهاب لثه (موکوزیت اطراف ایمپلنت) و در مراحل پیشرفته‌تر، پری‌ایمپلنتایتیس خواهد شد که نتیجه آن موارد زیر است:
- تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت
- لق شدن و افتادن ایمپلنت
- عفونت موضعی
- بوی بد دهان
- احساس طعم فلز در دهان
- افزایش هزینه‌های درمانی برای اصلاح وضعیت
بنابراین، بی‌توجهی به جرم‌گیری می‌تواند کل سرمایه‌گذاری انجام‌شده برای ایمپلنت را از بین ببرد.
هر چند وقت یک‌بار باید ایمپلنت را جرم‌گیری کرد؟
پاسخ به این سؤال بستگی به شرایط بهداشت دهان بیمار، نوع ایمپلنت و موقعیت آن دارد، اما دندانپزشکان توصیه می‌کنند حداقل هر ۶ ماه یک‌بار برای بررسی وضعیت و جرم‌گیری حرفه‌ای ایمپلنت به کلینیک مراجعه شود.
در موارد خاص مانند:
- بیماران دیابتی
- سیگاری‌ها
- بیماران با سابقه بیماری‌های لثه
- یا افرادی که چند ایمپلنت دارند
این بازه زمانی ممکن است به هر ۳ یا ۴ ماه کاهش پیدا کند.
جرم‌گیری در این جلسات معمولاً بدون درد و در زمان کوتاه انجام می‌شود، اما نقش بسیار مهمی در پیشگیری از عوارض بعدی دارد.
آیا دستگاه‌های جرم‌گیری به ایمپلنت آسیب می‌زنند؟
اگر از دستگاه‌های سنتی و سری‌های فلزی استفاده شود، بله! این ابزارها می‌توانند به سطح ایمپلنت آسیب برسانند، خراش ایجاد کنند و تجمع پلاک باکتریایی را افزایش دهند.
اما دستگاه‌های حرفه‌ای طراحی‌شده برای ایمپلنت، مانندPiezoelectric scaler با سری غیر فلزی یا airflow با پودرهای ریز، نه تنها آسیبی ایجاد نمی‌کنند بلکه موجب پاکسازی عمیق‌تر و ایمن‌تر می‌شوند.
نکته مهم: هر گونه جرم‌گیری ایمپلنت باید فقط توسط دندانپزشک متخصص یا بهداشت‌کار آموزش‌دیده در زمینه ایمپلنت انجام شود.
چه کسانی بیشتر در معرض عفونت اطراف ایمپلنت هستند؟
بعضی افراد به دلیل شرایط خاص بدنی یا سبک زندگی، بیشتر در معرض عفونت و التهاب اطراف ایمپلنت هستند. این افراد باید مراقبت بیشتری از ایمپلنت خود داشته باشند.
| گروه در معرض خطر | علت افزایش ریسک |
| سیگاری‌ها | کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت لثه |
| بیماران دیابتی کنترل‌نشده | کاهش قدرت ترمیم لثه و افزایش التهاب |
| افراد با بیماری لثه قبلی | مستعد التهاب مزمن باکتریایی |
| افرادی که بهداشت دهان ضعیفی دارند | تجمع سریع پلاک |
| کسانی که چند ایمپلنت دارند | سختی بیشتر در رعایت بهداشت در نواحی متعدد |
برنامه مراقبتی بعد از کاشت ایمپلنت؛ از روز اول تا ماه‌های بعدی
روز اول تا یک هفته:
- مصرف آنتی‌بیوتیک و دهان‌شویه کلرهگزیدین طبق نسخه
- مسواک نزدن محل جراحی
- پرهیز از غذاهای سفت و داغ
- کمپرس سرد برای کاهش التهاب
هفته دوم تا پایان ماه اول:
- شروع مسواک زدن با مسواک نرم در اطراف ایمپلنت
- ادامه دهان‌شویه (بدون زیاده‌روی)
- استفاده از نخ دندان مخصوص ایمپلنت
ماه دوم تا ششم (زمان ادغام استخوان با ایمپلنت):
- ویزیت ماهانه جهت بررسی ادغام استخوان
- عدم فشار بیش از حد روی ناحیه ایمپلنت
- شروع رژیم غذایی نیمه‌سفت تا سفت
بعد از نصب تاج ایمپلنت (پس از 3 تا 6 ماه):
- جرم‌گیری حرفه‌ای هر 6 ماه
- بررسی وضعیت اباتمنت و انسجام با لثه
- آموزش نخ‌کش کردن صحیح و استفاده از برس بین‌دندانی
دکتر Mauro Merli، متخصص جراحی لثه، اشاره می‌کند:
“کلید موفقیت بلندمدت ایمپلنت، مراقبت‌های روزانه ساده‌ای است که بیماران در منزل انجام می‌دهند.”
نتیجه‌گیری
جرم‌گیری اطراف ایمپلنت یک اقدام پیشگیرانه ضروری است که اگر به‌درستی و با ابزار مناسب انجام نشود، می‌تواند به تحلیل لثه، از دست رفتن استخوان و حتی شکست کامل ایمپلنت منجر شود. بنابراین، تشخیص دقیق برای ایمپلنت موفق، وابسته به پیگیری دوره‌ای، بهداشت دهانی منظم و مراقبت‌های حرفه‌ای توسط دندانپزشکان مجرب است.
اگر به دنبال مرکز تخصصی و مطمئن برای مراقبت و جرم‌گیری ایمپلنت‌های خود هستید، مراجعه به کلینیک دکتر مهاجرفر برای تشخیص دقیق برای ایمپلنت موفق [1] انتخابی هوشمندانه و حرفه‌ای خواهد بود.